February 14, 2023

ผมได้ดูคลิปของ คุณไก่ play piano by ear คลิปนี้ แล้วเห็นด้วยอย่างมาก ว่า โควิดไม่ได้ทำให้วงการดนตรีล่มสลายหรอก การตัดราคาของพวกนักดนตรีกันเองต่างหาก บอกตรงๆว่าก่อนหน้านี้ผมรู้สึกเกือบจะท้อกับวงการ ที่ไปที่ไหนเจอแต่การตัดราคากัน จนราคากลางต่ำลงไปมากๆ มันไม่ใช่แค่วงการเล่นดนตรีอย่างเดียว แต่เป็นทั้งวงการการทำเพลง และวงการสอนทำเพลง สอนดนตรีด้วย ลงทุนหลักแสนหลักล้าน ค่าตัวหลักร้อยหลักพัน ผู้ที่สืบทอดวิชาดนตรีที่เป็นตัวจริงหลายๆคนต่างรู้ดีกันว่า ดนตรีมันยาก ไม่มีทางลัด และใช้เวลาเรียนกันนาน และราคาของมันอยู่ในระดับไหน หลายๆคนทุ่มเทร่ำเรียนกันมาหมดเงินกันไปเป็นแสนเป็นล้าน ไหนจะค่าอุปกรณ์อีก ไหนจะความตั้งใจบากบั่นที่ซ้อม ที่ฝึกฝนกันมาเป็นเวลาหลายปีอีก แต่พอมายุคนี้ ต้องมาแลกกับค่าตัวหลักร้อยหลักพัน แน่นอนว่า บางคนที่ไม่ได้ทุ่มเทกับมันขนาดนั้น ใช้เวลาเรียนและฝึกฝนมาไม่มากก็มาอยู่ในตลาดเดียวกัน และคิดราคาค่าตัวตัวเองต่ำกว่ามาตรฐาน เพราะตัววิชาก็ตามแต่คุณวุฒิผู้สอน ระดับความลึกก็ไม่เท่ากัน ที่จริงเป็นสิ่งที่เข้าใจได้ แต่คนที่เรียน ที่ซ้อมมาจนแก่กล้าวิชา...

หลายคนมีความฝัน อยากเป็นนักดนตรี นักแต่งเพลง โปรดิวเซอร์หลายคนเคยเดินทางตามหาสิ่งนั้น ไม่ว่าจะสำเร็จหรือไม่ก็ตามแต่ก็ยังน่าเสียดายกว่า หลายคนที่ไม่เคยแม้แต่จะได้มีโอกาสลองพยายามทำมัน ผมรู้ว่าคุณเหนื่อยกับชีวิตมากแค่ไหนด้วยหน้าที่ความรับผิดชอบ ของชีวิตแต่ละคนที่มีไม่เท่ากัน ผมชื่นชมคุณนะด้วยการแบกรับสิ่งเหล่านั้น และการพยายามเป็นผู้ใหญ่ที่ดี ไม่ได้อนุญาตให้เราทำตามใจตัวเองสักเท่าไร หลายต่อหลายปีที่ผ่านไป และเมื่อหลายสิ่งที่คุณประคองไว้มันเริ่มเบาลง เบาลง…. และเบาพอๆกับเสียงข้างในจิตใจที่ริบหรี่จนเหมือนแค่เสียงกระซิบ คุณคงเคยกลับมาถามตัวเองว่า สิ่งใดคือสิ่งที่ชีวิตคุณต้องการกันแน่ในวันที่คุณมีหลายๆอย่างในชีวิตที่จำเป็นแล้ว แต่ก็เหมือนยังมีรูโหว่ข้างในจิตใจที่ขาดหายไปความเวิ้งว้างว่างเปล่าที่ไม่อาจหาสิ่งใดมาเติมเต็มได้เป็นคำถามที่ยังคงวนเวียนรบกวนจิตใจตลอดมา คุณเคยถามใจตัวเองไหมว่า สิ่งใดคือความฝันในอดีตที่คุณเคยคิดอยากทำเสียงในจิตใจที่เคยก้องดัง อย่างเร่าร้อนสมัยที่ดวงตายังมองทุกอย่างเป็นมีสีสันมาถึงตอนนี้ มันเงียบงันหายไปหมดหรือยังหรือมันยังอยู่ตลอดมา คอยส่งเสียงเนิบนาบ เบาบาง และอยู่รบกวนจิตใจของคุณไปตราบสิ้นลม…… สามปีก่อน มีลูกค้าคนนึงติดต่อผมมาเมื่อหลายปีก่อนเพื่อจ้างทำเพลงตามปกติ แต่สิ่งที่เป็นที่จดจำของลูกค้าเจ้านั้นคือ เค้าไม่ใช่เจ้าของเพลง คนที่จะทำจริงๆคือคุณแม่ วัย 70 ของเขา ชื่อคุณรจน์ ในวันที่เจอกันครั้งแรก คุณรจน์ ดูเป็นผู้สูงอายุที่มี Energy ผมซักถามประวัติและประสบการณ์ทางดนตรี เพื่อนำไปวิเคราะห์การทำเพลงตามหน้าที่...

สำหรับคนส่วนหนึ่งที่ยังไม่รู้ว่าการทำดนตรีมันต้องใช้เงินเยอะไหน ผมตอบให้ไปแล้วในโพสต์นี้นะครับ [เรื่อง ต้องใช้เงินเท่าไรกับเส้นทางสาย Producer ทำเพลง? https://verycatsound.com/blog-budget/ ]สรุปก็คือมันเยอะ… เยอะกว่าที่ใครหลายๆคนคิดอยู่มาก และมันก็ไม่ได้ง่ายอย่างที่ใครหลายคนคิดถ้ามันง่าย เรียนไม่นานทำได้เป็นมืออาชีพกันหมด ตอนนี้ก็คงมีมืออาชีพกันเกลื่อนเมืองแล้ว จริงไหมครับแล้วมันจะมีคนที่เค้าเรียนกันถึงปริญญาตรี โท เอก สายดนตรีกันไปทำไม จริงไหมครับ ผมบอกคุณได้แบบไม่ขายฝันเลยว่า มันยาก เรียนนาน เรียนเยอะ ใช้เงินเยอะ แต่ทั้งหมดที่กล่าวไป สรุปว่าไอ้การลงทุนเป็นแสนเป็นล้าน แล้วยังความทุ่มเทในการฝึกฝนการซ้อมเป็นปีๆอีกเนี่ย มันคุ้มมั้ยอาชีพนี้? คำตอบคือ… มันขึ้นอยู่กับว่าคุณใช้เกณฑ์อะไรวัด? แล้ววัดโดยเทียบกับอะไร?แน่นอนว่า เกณฑ์ที่วัดได้ง่ายและชัดเจนที่สุด คือตัวเลข หรือเงิน นั่นเองและถ้าคุณเทียบกับอาชีพสายหลักอื่นๆ อาทิ หมอ ทหาร บัญชี ธุรกิจ วิศวะ ฯลฯ...

มีครั้งหนึ่งผมถูกเชิญไปบรรยายเรื่องการทำเพลงที่มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง โดยผมถามว่า อยากให้ผมบรรยายเรื่องอะไร เพราะหัวข้อมันกว้างไปหมดเค้าบอกผมว่า ปัญหาของเด็กในคณะดนตรีของเค้าตอนนี้คือ มีมุมมองต่อการทำดนตรีแคบเกินไป ทุกคนคิดแค่เรื่องอยากเป็นศิลปิน ทำเพลงตัวเอง กันหมดโดยไม่ได้มองในมุมของการเป็นโปรดิวเซอร์ หรือการทำงานดนตรีเพื่อคนอื่นเป็นอาชีพเลย เค้าเลยขอให้พูดเรื่องมุมมองในการทำเพลงให้คนอื่นเป็นอาชีพ แม้ตอนนี้ก็เช่นกัน ผมพบว่ามีหลายคนที่ไม่เข้าใจนึกว่าการทำเพลงก็คือการเล่นดนตรีหรือร้องเพลงเป็นศิลปิน เพียงอย่างเดียวมีผู้ปกครองเด็กหลายๆคนมองในแค่มุมนี้ ทั้งๆที่จริงๆแล้วดนตรีมันก็คืออาชีพหนึ่งที่มีคนที่ทำหน้าที่แบบอื่น นอกจากการเป็นศิลปินอยู่ด้วยในที่นี้ก็คือการเป็นโปรดิวเซอร์ให้ศิลปิน หรืออาชีพทำเพลง ทำดนตรีประกอบสื่อ นั่นเอง ทีนี้ไม่ว่าจะเป็นการทำเพลงให้ศิลปินคนอื่น หรือ การทำเพลงให้ลูกค้าที่เป็นบุคคล เป็นบริษัท เป็นองค์กร อะไรก็แล้วแต่ ที่จริงมันก็คืองานบริการประเภทหนึ่ง เป็นการนำความรู้ทางดนตรีที่เรามีไปใช้เพื่อสร้างประโยชน์ให้กับคนอื่นในสังคม แลกกับเงิน เพื่อทำให้เรามีอาชีพอยู่รอดได้ไปด้วย และสร้างคุณค่าไปด้วยในตัว ทีนี้ไอ้การทำเพลงเพื่อสนองตัวเอง กับ การทำให้คนอื่นมันต่างกันยังไงบ้างล่ะ? 1. เมื่อคุณทำให้คนอื่น ต้องเอาใจเขา “มากกว่า” ใจเรา คุณอาจมีรสนิยมชอบเพลงแบบนึงและก็ไม่ชอบอีกแบบนึง ได้...

ผมได้รับโทรศัพท์ติดต่อมาอยู่บ่อยๆ เนื่องจากทาง VERYCATSOUND เราเป็นทั้ง Music Production และเป็นสถาบันสอนทำเพลง พัฒนาอาชีพโปรดิวเซอร์แต่บางทีที่ติดต่อมาและเข้าใจผิด เช่นว่า เป็นค่ายเพลงหรือเปล่าครับ หรือ นึกว่าเราเป็นห้องอัด มาถามคิวว่าง ผมเลยพบว่ามีคนมากมายสับสน และแยกสามสิ่งนี้ไม่ได้วันนี้เลยเอามาเขียน Content แบ่งปันให้ได้อ่านกันนะครับ เผื่อใครที่สนใจการเปิดกิจการด้านนี้อยู่จะได้เข้าใจชัดเจน ก่อนอื่นเลย มาทำความเข้าใจกันก่อนว่า สามอย่างนี้ มันคืออะไรแตกต่างกันยังไง 1. Sound Recording Studio หรือห้องบันทึกเสียง หรือที่เราเรียกติดปากกันว่า ห้องอัด หรือ ห้องอัดเสียง นั่นแหละครับ มันคือรูปแบบกิจการ “ให้บริการเช่าห้องอัด” คือสร้างห้องอัดขึ้นมา มีคนดูแลให้ เป็น Sound Engineer คอยคุม...

มีคนที่ปรึกษากับผมหลายคน ที่อยากเรียนทำเพลงมากๆ แต่ยังไม่รู้ว่ามันใช้เงินประมาณไหน เป็นคำถามยอดฮิต ผมเลยมาตอบให้ในโพสต์นี้ทีเดียวเลยนะครับ ทำเพลงต้องใช้เงินเท่าไร? ผมขอแบ่งออกเป็นสองข้อหลักๆ นั่นคือ ค่าอุปกรณ์ กับค่าเรียน 1. ค่าอุปกรณ์ (50000-100000 บาท) คุณคงเคยได้ยินว่าเดี๋ยวนี้ทำเพลงง่ายลงไปเยอะแล้ว เนื่องจากใช้คอมทำกันได้อย่างแพร่หลาย ไม่ต้องใช้อุปกรณ์ในห้องอัดราคาเป็นล้านอย่างเมื่อก่อน ใช่แล้วคุณเข้าใจไม่ผิดครับ สมัยก่อนคุณคงต้องมีเงินอย่างต่ำ หนึ่งล้าน ถ้าคุณไม่ได้ใช้อุปกรณ์ของค่ายหรือของห้องอัด แล้วกะจะซื้อมาใช้ทำเองนะ ซึ่งการลดลงมาสิบเท่า จากหนึ่งล้านเหลือหนึ่งแสน มันก็ยังเป็นจำนวนที่มากสำหรับหลายๆคนอยู่ดี ราคาอาจมากหรือน้อยกว่านี้ขึ้นกับคุณภาพของอุปกรณ์ที่คุณเลือกในแต่ละชิ้น ถามว่า ใช้คอมแค่สองหมื่นทำได้ไหม มันก็ได้นะครับ แต่ก็ต้องยอมรับในคุณภาพของเสียงที่จะดีสู้อุปกรณ์มาตรฐานไม่ได้ ซึ่งในระดับมาตรฐานมันก็ใช้เงินเริ่มต้น ราวๆนั้นแหละครับ นี่แค่เริ่มต้นนะครับ แล้วยังไม่นับรวมเครื่องดนตรีที่คุณเล่นอยู่ด้วยแยกต่างหาก อย่างคนบางคนที่ฝึกเปียโนมานานก่อนจะมาทำเพลง แค่ค่าเปียโนก็หลักหลายหมื่นหรือแสนขึ้นละครับ หรือมือกีตาร์หลายๆคนก็มีกีตาร์หลายตัวมากๆ มูลค่ารวมมันก็เป็นหลักแสน ฉะนั้นอย่างที่บอกว่า มันใช้เงินเยอะ...

หลายๆคนอาจเคยได้ยินว่า คุณสมบัติของการเป็นอาชีพโปรดิวเซอร์ที่ดีต้องเป็นแบบนั้นแบบนี้ เช่น ไม่ว่าจะ mindset ต่างๆ ต้องฟังเพลงเยอะ ต้องมีสกิล มีความรู้ ฯลฯ ทั้งหมดก็เป็นเรื่องปกติครับ ซึ่งผมก็เห็นด้วยหมด แต่มีอย่างหนึ่งที่คนไม่ค่อยพูดถึงกัน นั่นคือ “ความเป็นกลาง” หรือการ “ไม่มีอคติ” ครับก่อนอื่นที่ต้องทำความเข้าใจก่อนเลยคือควรจะรู้ว่า “เพลงที่ชอบ เพลงที่ดี และเพลงที่ดังสามอย่างนี้ ไม่ใช่สิ่งเดียวกัน (เสมอไป)” เพลงบางเพลง เป็นเพลงที่ดังมากๆ แต่อาจจะถูก Compose มาแบบหยาบๆ มากๆ Production ทำออกมาไม่ละเอียด จนห่างไกลจากคำว่าเพลงดีเพลงบางเพลง อาจเป็นเพลงที่คนบางคนชอบมาก เพราะมันไปถูกจริตอะไรบางอย่างของเขา แต่อาจไม่ใช่ทั้งเพลงที่ดี และก็อาจจะไม่ได้ดังอะไรเลย มันเป็นรสนิยมส่วนตัวของคนๆนั้นเฉยๆเพลงบางเพลง เป็นเพลงที่บรรจงสร้างมาอย่างดี จนต้องยอมรับว่ามันเป็นเพลงที่ดี แต่มันอาจจะไม่ได้ดัง...

Counter Point เป็นคำที่คนทำเพลงหลายคนอาจเคยได้ยิน หรืออาจจะไม่เคยเลย เนื่องจากต้องเป็นการเรียนการทำดนตรีในระดับที่ค่อนข้างสูง ถึงจะได้เรียน และโดยมากมักสอนเฉพาะในมหาวิทยาลัยซะส่วนมาก Counter Point ถ้าแปลแบบตรงตัวคือ “จุดสวน?” แต่ในความหมายทางดนตรีที่แปลมาเป็นภาษาไทยแล้วฟังดูเข้าใจง่ายที่สุดคือ “การสอดประสานแนวทำนอง” ที่มาและความหมาย มันหมายความว่ายังไง การสอดประสานแนวทำนอง ผมจะอธิบายแบบนี้ละกันนะครับเราอาจเคยได้ยินเรื่อง 4 Part Writing มาก่อนหน้านี้ ซึ่งเป็นการแต่งแนวประสานทำนองสี่แนว ซึ่งหลักๆจะเป็นการศึกษาความสัมพันธ์ในแนวตั้ง ที่คิดจากคอร์ดเป็นหลัก นั่นคือสิ่งที่เกิดขึ้นในดนตรียุค Classic แต่ที่จริงแล้วมันมีสิ่งที่กำเนิดมาก่อนหน้านั้น คือในยุค Baroque ที่ยังไม่ได้ใช้การประพันธ์ดนตรีด้วยการใช้คอร์ดเป็นหลัก โดยก่อนหน้านั้นเพลงจะถูกคิดเป็น สองไลน์ หรือสองแนวประสาน ยังไม่ใช่ 4 ทีนี้พอเป็นแค่ สองไลน์ประสาน มันเลยยังไม่ใช่ระบบคอร์ด แต่ทีนี้หลักการคิดเสียงประสานให้มันจะคิดยังไงกันล่ะ? นี่แหละคือที่มาของวิชา...

มีคอร์สสอนทำเพลงมากมายเปิดขึ้นมาตอนนี้ ซึ่งทำให้คุณสามารถหาเรียนได้โดยง่าย นั่นเป็นเรื่องดี และอาจารย์ที่สอนหลายๆท่านก็เก่ง และเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ แต่… ในเมื่อตัวคอร์สมันไม่ได้แย่ มันก็ดีอยู่แล้ว ทำไมถึงยังมีคนมากมายโทรมาขอคำปรึกษาผม เพื่อให้ช่วยแก้ปัญหาให้อยู่? …… วันนี้เป็นอีกวันที่ผมได้ให้คำปรึกษากับผู้เรียนท่านหนึ่ง เนื้อความประมาณนี้ “ผมเรียนมาหลายเจ้าแล้วครับ เรื่อง Mix, Master แต่ผมรู้สึกว่ามันลึกไป ผมต้องไปเริ่มตั้งแต่พื้นฐาน” ผมถามกลับว่า “พื้นฐานที่ว่า หมายถึงเรื่องอะไรครับ เรื่องแต่งเพลง เนื้อร้อง-ทำนอง , เรื่องการทำดนตรี หรือเรื่อง Sound Engineer ครับ” “….ไม่เข้าใจน่ะครับว่ามันคืออะไรบ้าง” “อ่า… ” จากนั้นผมได้อธิบายไปยาว เกี่ยวกับกระบวนการทำเพลงสามขั้นตอน ที่ควรแยกให้ออก จนพอเค้าเริ่มเข้าใจ จับต้นชนปลาย จึงสรุปได้ว่า “ที่จริงแล้ว...

การทำเพลงนั้น ยากหรือง่าย กันแน่? หลายคนอาจจะสงสัยกันเยอะ ว่าการทำดนตรีนั้นยากหรือง่ายกันแน่?บางคนก็บอกว่าง่าย แค่ทำให้เพราะก็ได้เพลงแล้วส่วนบางคนก็บอกว่ายาก เพราะมันต้องเรียนรู้ทฤษฏีดนตรี ฝึกฝนเยอะ ซึ่งจากประสบการณ์ส่วนตัวผมก็ต้องขอบอกตรงๆว่าการทำเพลงนั้นยากหรือง่ายอยู่ที่ “ความพอใจ” ของแต่ละคน แต่มันยากเพราะอะไรกันแน่? เพราะอุปกรณ์, ทฤษฏี, หรือว่าใช้จินตนาการสูง? มาดูคำตอบไปพร้อมๆกันครับ 1. ยากเพราะอุปกรณ์? สมัย 20-30 ก่อนเรายังไม่ได้ใช้คอมพิวเตอร์ในการทำเพลงกัน การทำเพลงนั้นยากแน่นอน เพราะต้องใช้ทุนทรัพย์สูง ในการสร้างห้องอัดขึ้นมา กับมีอุปกรณ์ราคาหลักล้านแต่มาปัจจุบันนี้ ทุกอย่างถูกทำให้ง่ายขึ้นด้วยเทคโนโลยี โดยเหลือคอมแค่เครื่องเดียว จากที่จ่ายหลักล้านเหลือเพียงหลักหมื่นหลักแสน ฉะนั้นแล้วการทำเพลงในปัจจุบันมันจึงง่าย? ใช่มั้ยนะ ที่จริงคือ ไม่ใช่เลยครับ… มันก็ยังยากอยู่ดี… 2. ยากเพราะไม่มีทางลัด? ทำไมน่ะเหรอครับ เพราะข้อความย่อหน้าที่แล้วนั้นพูดถึงแต่เรื่องอุปกรณ์ท่ีราคาถูกลง เข้าถึงได้ง่ายขึ้น มันเลยง่าย แต่ลืมไปอะไรอย่างมั้ยว่า...